(Klasik Türk Şiirinden Örneklerle) SARAY VE SULTAN: 2) SULTAN

Ontolojik anlamda simgesel niteliğe sahip olan sultan, tahtında oturduğu sürece elinde tuttuğu güç ve imkânlar sayesinde, ilk düşüşle birlikte yitirilen durumu (yeryüzü cenneti) yeniden oluşturarak insanların Yaratıcı İlke ile doğal bağını tekrar kurmakla yükümlüdür (Küçük 2020: 571-572). Zihinsel aydınlanma sürecini tamamlamış bir mutlak iradeye tam bağlılık bilinciyle olduğu imkânların kendinden değil, tanrısal kaynaktan geldiğini unutmayarak halkına karşı merhametli, adil cömert davranır. Çünkü, kendi izzet ikbalinden çok, halkının refah, huzur mutluluğu için gayret gösteren bilge hükümdarın biricik amacı ‘altın çağ’ı yakalamak olmalıdır. Dünyanın merkezi kozmik varoluş hiyerarşisinin en önemli evrelerinden sayılan saray figürü, ‘göğün direği’, yani yer göğü birleştiren manevi direk olma özelliğini yitirdiği (adalet, özgürlük, hak, hukuk vb. değerlerin ortadan kalktığı) durumlarda, toplum hem kaosa sürüklenir de değerlere inanç, güveni temelinden sarsılır. Bu bağlamda, sultan konumunda iktidar sahibi, olumsuz zararlı uygulamalarıyla ‘âlemin göbek bağı’nı, İlkeyle arasındaki ilişkiyi keserek imkân lütufları yararına değil ikbal çıkarları kullanmak suretiyle düzene, gelmiş sayılır ki böyle kişi, anlamsal boyutta artık ölüden farksızdır.